६९ वर्षअघि आजकै दिन तेन्जिङ नोर्गे शेर्पा र न्यूजिल्याण्डका एडमन्ड हिलारीले समुन्द्र सतहबाट २९ हजार २९ फिट अग्लो सगरमाथाको आरोहण गरेपछि इतिहास रचिएको थियो । तिनीहरु बेलायती अभियानको हिस्सा थिए। श्री नोर्गे र श्री हिलारी मे २९, १९५३ मा बिहान ११:३० मा सगरमाथाको शिखरमा पुगेका थिए तर विश्वले उनीहरुको उपलब्धिको बारेमा महारानी एलिजाबेथ द्वितीयको राज्याभिषेकको दिन २ जुनमा मात्र थाहा पाए।र उनीहरुको उपलब्धिको सम्झनामा, नेपालले हरेक वर्ष मे २९ मा अन्तर्राष्ट्रिय सगरमाथा दिवस मनाउने निर्णय गर्यो।
सन् २००८ मा एडमण्ड हिलारीको मृत्यु भएको वर्ष पहिलो पटक यो दिवस मनाइयो ।यस दिन, राजधानी काठमाडौं र सगरमाथा क्षेत्रमा स्मृति कार्यक्रम र जुलुसहरूको श्रृंखला हुन्छ। अन्तर्राष्ट्रिय सगरमाथा दिवस नेपालको पर्वतीय पर्यटनको लागि एक महत्वपूर्ण वार्षिक कार्यक्रम पनि हो। सगरमाथाले विश्वभरबाट हरेक वर्ष उच्च अनुभवी पर्वतारोहीसहित आरोहीहरूलाई आकर्षित गर्छ। बेलायतीहरूले दक्षिण एसियाका १९ औं शताब्दीका ब्रिटिश सर्वेक्षक सर जर्ज एभरेष्टको नामबाट यसलाई माउन्ट एभरेस्ट नाम दिएका थिए ।
प्रकाशित मिति: १५ जेष्ठ २०७९, आइतबार
प्रतिक्रिया